I. Mô tả giải pháp
1. Mục đích của giải pháp
- Tìm những giải pháp khắc phục tình trạng thiếu sự ổn định và đồng bộ của các phong trào mũi nhọn trong nhà trường.
- Xác định những ảnh hưởng tích cực của các phong trào HSG, GVDG, viết SKKN... trong việc tạo lập uy tín và xây dựng truyền thống nhà trường.
- Giúp cho cán bộ quản lý nhà trường những định hướng để xây dựng đội ngũ giáo viên giỏi về chuyên môn, có nhiều tâm huyết với công tác xây dựng phong trào mũi nhọn góp phần hoàn thành tốt nhiệm vụ giáo dục và đào tạo của nhà trường
2. Thực trạng của công tác xây dựng phong trào mũi nhọn trong nhà trường
- Thành tích phong trào mũi nhọn của các trường TH,THCS trên địa bàn Hoài Ân còn thiếu sự đồng đều. Có trường có GVDG cấp tỉnh nhưng chưa có HSG cấp tỉnh, hoặc có SKKN cấp tỉnh nhưng chưa có HSG, GVDG cấp tỉnh.
- Phần lớn các trường chưa duy trì được sự ổn định và bền vững của các phong trào mũi nhọn. Có một số trường đã xây dựng được phong trào, có những năm đã nổi lên như một hiện tượng với những thành tích rất đáng ghi nhận nhưng những năm sau đó lại không giữ vững được thành tích như trước.
- Chưa thu hút được tất cả các lực lượng, đoàn thể trong nhà trường tích cực tham gia, đóng góp vào phong trào thi GVDG, HSG, viết SKKN, thi đấu thể thao....
3. Ưu điểm của giải pháp mới
Áp dụng đồng bộ những giải pháp trong quá trình xây dựng và tổ chức các phong trào thi đua đã giúp cho nhà trường:
- Tạo lập được truyền thống nhà trường, một trong những điều kiện cơ bản để hình thành văn hoá trường học.
- Giáo dục được cho CB-GV và HS ý thức trách nhiệm của mỗi cá nhân trước sự phát triển của nhà trường.
- Duy trì được sự ổn định, bền vững của các phong trào, đặc biệt là phong trào mũi nhọn.
4. Những giải pháp duy trì sự ổn định, bền vững các phong trào mũi nhọn trong nhà trường
4.1. Đảm bảo tính xuyên suốt, liên tục trong việc xây dựng kế hoạch bồi dưỡng HSG, học sinh đạt giải học bổng và các phong trào thi đấu thể thao
Xây dựng kế hoạch được coi là chức năng quản lí đầu tiên của một chu trình quản lí, đó là một trong những công việc khó khăn và cũng là nơi thể hiện cao nhất năng lực nhận biết tổ chức ở hiện tại và tương lai của các nhà quản lí. Xây dựng một kế hoạch đầy đủ, cụ thể với các biện pháp khả thi, phù hợp với tình hình thực tế sẽ là một trong những điều kiện đảm bảo cho hoạt động thành công.
Kế hoạch bồi dưỡng HSG, học sinh đạt giải học bổng...là một loại kế hoạch tác nghiệp nhằm xác định các mục tiêu ngắn hạn, tuy nhiên cần thiết phải đảm bảo tính chiến lược trong loại kế hoạch này với biểu hiện cụ thể là sự xuyên suốt,liên tục của hoạt động.
Công tác đào tạo, bồi dưỡng HSG, học sinh đạt giải học bổng và các phong trào thi đấu thể thao...là hoạt động thường xuyên, liên tục trong nhà trường. Nó không chỉ diễn ra trong một tháng, một học kì mà diễn ra suốt cả năm học và cấp học. Do đó, xây dựng được kế hoạch đào tạo lâu dài là một trong những biện pháp quan trọng để duy trì sự ổn định, bền vững cho phong trào.
Để đảm bảo tính xuyên suốt, liên tục, kế thừa cho công tác đào tạo, bồi dưỡng HSG, học sinh đạt giải học bổng và các phong trào, Ban giám hiệu trường THCS Ân Thạnh luôn duy trì hai loại kế hoạch cho công tác này đó là kế hoạch bồi dưỡng tạo nguồn và kế hoạch bồi dưỡng trọng điểm.
a/ Kế hoạch bồi dưỡng tạo nguồn áp dụng cho khối lớp 6, lớp 7
Để kịp thời phát hiện và quản lí tốt đối tượng học sinh giỏi, học sinh có năng khiếu từ bậc tiểu học, hàng năm sau khi có kết quả HSG ba cấp của lớp 5 và các phong trào khác thì đồng thời nhà trường đã có được danh sách những em học sinh đạt giải của hai trường tiểu học trong xã. Vào đầu năm học, sau khi hoàn thành công tác tuyển sinh, nhà trường đã sàng lọc đối tượng HSG, học sinh đạt giải phong trào và phân công cho những giáo viên có tay nghề vững vàng, có nhiều tâm huyết với công tác đào tạo, bồi dưỡng HSG phụ trách. Trong hai năm học lớp 6 và lớp 7, các em học sinh được bồi dưỡng 3 môn cơ bản là Văn – Toán – Anh văn. Trong thời gian này ngoài giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn được phân công thì tổ trưởng và hiệu phó chuyên môn cũng phải thường xuyên nắm bắt tình hình, theo dõi kết quả học tập của học sinh để kịp thời đưa ra những học sinh không đảm bảo yêu cầu và bổ sung những nhân tố mới được phát hiện.
b/ Kế hoạch bồi dưỡng trọng điểm dùng cho khối lớp 8 và lớp 9
Trong kế hoạch này công tác đầu tiên phải thực hiện là việc thành lập đội tuyển của các bộ môn. Việc tuyển chọn được giao cho giáo viên bộ môn của khối lớp 8 thực hiện dựa trên 2 cơ sở:
+ Kết quả học tập bộ môn của học sinh.
+ Nguyện vọng của học sinh trong đó có sự tư vấn, định hướng của giáo viên bộ môn.
Trong quá trình tuyển chọn, hiệu phó chuyên môn của trường luôn phải tham gia để đảm bảo sự điều tiết về lực lượng nhằm tránh tình trạng môn thì có quá nhiều học sinh đăng kí, môn thì lại không có hoặc môn thì lực lượng quá mạnh, môn thì quá yếu. Về nội dung bồi dưỡng do giáo viên bộ môn được phân công biên soạn, tổ trưởng chuyên môn trực tiếp theo dõi và quản lí việc thực hiện. Ban giám hiệu nắm bắt tình hình qua báo cáo trực báo của tổ chuyên môn và kiểm tra trực tiếp.
Với kế hoạch bồi dưỡng trọng điểm, nhà trường thường chia làm hai giai đoạn:
+ Giai đoạn 1: (Từ đầu học kì 1 lớp 8 đến trước khi thi học kì 2 lớp 8). Ở giai đoạn này ưu tiên cho hình thức giao việc, giới thiệu tài liệu, lồng ghép kiến thức nâng cao trong giờ chính khoá. Thời gian bồi dưỡng 1 buổi/ tuần chủ yếu để định hướng cách tiếp cận, khai thác kiến thức và giải đáp thắc mắc cho học sinh. Một yêu cầu quan trọng ở giai đoạn này là giáo viên phải hình thành cho học sinh thói quen tự học, tự nghiên cứu.
+ Giai đoạn 2: (Từ sau thi học kì 2 lớp 8 đến khi thi HSG cấp huyện). Đây là giai đoạn nước rút, hình thức dạy chủ yếu là tập trung, số buổi dạy bồi dưỡng trong tuần tuỳ thuộc vào từng thời điểm và đặc thù của bộ môn, thường là 2-3 buổi/ tuần.Trong thời gian này học sinh được cung cấp bổ sung những kiến thức nâng cao của bộ môn, rèn luyện các kĩ năng giải bài tập và làm quen với các dạng đề thi.
Ở giai đoạn này nhà trường thường tổ chức các cuộc thi cấp trường để chọn đội tuyển dự thi cấp huyện tuy nhiên có một mục đích nữa mà các cuộc thi cấp trường phải đạt được, đó là giúp cho học sinh không bị bỡ ngỡ khi tham gia các cuộc thi ở cấp cao hơn, kịp thời phát hiện và rèn luyện những kỹ năng còn yếu, đồng thời tạo được khí thế thi đua cho học sinh và thu hút sự quan tâm của phụ huynh học sinh.
4.2. Thực hiện kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên kế cận
Xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ đội ngũ kịp thời bổ sung lực lượng giáo viên kế cận tham gia phong trào là một biện pháp cần thiết để duy trì sự ổn định, bền vững của các phong trào mũi nhọn trong nhà trường. Công tác bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn cho giáo viên có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng đào tạo của nhà trường. Muốn nâng cao chất lượng đào tạo phải nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ giáo viên
Thực tế hoạt động của nhà trường khi phong trào đã có được một số thành tích nhất định, nhiều người dễ rơi vào trạng thái bằng lòng, thoả mãn với hiện tại, tâm lí này thường có ở những giáo viên lớn tuổi, những người đã có nhiều đóng góp cho phong trào. Vì vậy các bộ phận quản lí nhà trường một mặt phải có biện pháp kích thích, nuôi dưỡng lòng nhiệt tình của những giáo viên lớn tuổi đồng thời phải có kế hoạch bồi dưỡng lớp giáo viên trẻ có năng lực để kịp thời bổ sung vào lực lượng giáo viên cốt cán của nhà trường. Xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi, chúng ta có thể thấy những giáo viên lớn tuổi thường giàu kinh nghiệm, chuyên môn vững vàng, có nhiều tâm huyết, gắn bó với nghề nhưng dễ bằng lòng, muốn nghỉ ngơi. Còn những giáo viên trẻ thì nhiệt tình, năng động, sáng tạo, ham học hỏi, muốn được khẳng định mình nhưng thường thiếu kinh nghiệm và hay nóng vội. Do đó lãnh đạo nhà trường cần phải biết cách để cho hai lực lượng này bổ sung, hỗ trợ cho nhau, tạo nên một tiềm lực đủ mạnh, đủ bền và năng động để duy trì sự ổn định của phong trào.
Trong kế hoạch hoạt động của các tổ chuyên môn ở trường THCS Ân Thạnh nội dung bồi dưỡng, nâng cao chất lượng đội ngũ luôn được coi trọng. Công tác bồi dưỡng được thể hiện qua các phong trào báo cáo chuyên đề, thao giảng, thi GVDG, viết SKKN… Với sự hỗ trợ tích cực của tổ chuyên môn từ việc góp ý, xây dựng tiết dạy, làm đồ dùng dạy học, hay tạo điều kiện về mặt thời gian để các giáo viên trẻ đầu tư nghiên cứu chuyên môn. Bên cạnh đó vai trò của tổ trưởng trong công tác bồi dưỡng giáo viên còn được thể hiện qua hoạt động kiểm tra nội bộ, cùng với việc kiểm tra đánh giá các cán bộ tổ của trường đã thực hiện khá tốt chức năng tư vấn và thúc đẩy giúp giáo viên xác định được các nội dung cần được bồi dưỡng và tự bồi dưỡng để nâng cao tay nghề.
Dựa trên kết quả đánh giá của tổ chuyên môn và kết quả những lần nhà trường kiểm tra trực tiếp Ban giám hiệu đã có nhận xét khá chính xác về năng lực hiện tại và khả năng phát triển của từng giáo viên. Với những giáo viên trẻ có triển vọng, lãnh đạo nhà trường mạnh dạn giao nhiệm vụ, tạo điều kiện cho các giáo viên trẻ được thể hiện năng lực của mình. Tuy nhiên giao nhiệm vụ không có nghĩa là khoán trắng mà phải có sự hỗ trợ tích cực của Ban giám hiệu, tổ trưởng chuyên môn và trực tiếp là những giáo viên lớn tuổi, giàu kinh nghiệm của nhà trường như khi phân công dạy bồi dưỡng học sinh giỏi, học sinh thi học bổng, ôn thi chuyển cấp… ở mỗi bộ môn nhà trường luôn phân công hai giáo viên cùng dạy một lớp, một người có nhiều kinh nghiệm trong giảng dạy và một người có triển vọng cùng thực hiện nhiệm vụ để có điều kiện hỗ trợ, giúp đỡ nhau đồng thời có tính cộng đồng trách nhiệm.
Với cách làm trên, nhà trường đã xây dựng được đội ngũ giáo viên kế cận, kịp thời bổ sung cho lực lượng giáo viên cốt cán của trường và của huyện. Đến nay đã có gần hai phần ba số môn có giáo viên trẻ có khả năng thay thế và thay thế tốt lớp giáo viên lớn tuổi. Đây cũng là một tín hiệu vui trong công tác đào tạo bồi dưỡng đội ngũ cán bộ giáo viên của nhà trường.Có thể thấy sự trưởng thành của lớp giáo viên kế cận qua bảng thống kê dưới đây:

4.3 Tổ chức tốt lao động quản lí và áp dụng các hình thức quản lí hiệu quả
Việc tổ chức lao động quản lí có ảnh hưởng rất nhiều đến năng suất lao động quản lí. Trong một đơn vị trường học có nhiều loại cán bộ giáo viên có trình độ và chuyên môn khác nhau. Việc tổ chức lao động quản lí phải xuất phát từ các nhiệm vụ, mục tiêu quản lí và tình hình đặc điểm của đội ngũ cán bộ và các điều kiện, phương tiện cho hoạt động của cơ quan quản lí. Tổ chức lao động quản lí một cách khoa học là một hệ thống các biện pháp nhằm giải quyết có cơ sở khoa học những vấn đề của quản lí như lựa chọn và không ngừng hoàn thiện cơ cấu tổ chức bộ máy, quản lí sắp xếp, sử dụng tốt cán bộ giáo viên, quản lí trên quy mô cả hệ thống và từng bộ phận. Thực chất của việc tổ chức lao động quản lí một cách khoa học là tìm ra một phương án tối ưu để cả hệ thống cùng đạt được mục tiêu đề ra.
Như vậy tổ chức tốt lao động quản lí, áp dụng các hình thức quản lí chặt chẽ, linh hoạt sẽ tác động trực tiếp đến chất lượng của các hoạt động nhất là với các phong trào mũi nhọn trong nhà trường.
Nhận thức được vai trò của tổ chức lao động quản lí, Ban giám hiệu trường THCS Ân Thạnh đã luôn cố gắng trong kế hoạch hoá công việc, sắp xếp, sử dụng hợp lý nguồn nhân lực, phân công, giao trách nhiệm cho các thành viên, khai thác và xử lí kịp thời hệ thống thông tin, xây dựng phong cách quản lí dân chủ nhưng bản lĩnh và kiên quyết.
Biểu hiện trước hết của tổ chức lao động quản lý là việc thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ nhằm huy động sự đóng góp trí tuệ của tập thể với quan điểm tôn trọng, lắng nghe mọi ý kiến đóng góp nhưng vẫn đảm bảo sự lãnh đạo tuyệt đối của Đảng bằng cách không xa rời các mục tiêu đã xác định trong nghị quyết của chi bộ trường. Lãnh đạo nhà trường luôn thể hiện sự tôn trọng và tin cậy ý kiến xây dựng của các thành viên , đặc biệt là những giáo viên giỏi, giàu kinh nghiệm, có nhiều trăn trở với thực trạng và thách thức của nhà trường để từ đó cân nhắc, lựa chọn những giải pháp phù hợp, hiệu quả.
Trong việc bố trí và sử dụng đội ngũ, Ban giám hiệu nhà trường luôn chú ý đảm bảo tính khách quan, công bằng và hợp lí. Thực tế trong cuộc sống mỗi người đều có những sở trường, sở đoản khác nhau, điều quan trọng của người quản lí là phải nhận biết được năng lực, sở trường của từng thành viên trong tập thể để sắp xếp công việc cho phù hợp, nhằm phát huy tối đa khả năng đóng góp, cống hiến cho thành quả của nhà trường. Sự công bằng trong việc phân chia nghĩa vụ và quyền lợi cho các thành viên là rất cần thiết, thế nhưng đây lại là một khái niệm mang tính tương đối vì thế cần phải đảm bảo tính khách quan và hợp lí trong phân công nhiệm vụ. Chẳng hạn với những giáo viên được giao nhiệm vụ bồi dưỡng học sinh giỏi, học sinh thi học bổng hay giáo viên thi GVDG, viết SKKN… sẽ được tạo điều kiện thuận lợi trong phân công chuyên môn, sắp xếp thời khoá biểu…trong năm học đó. Trong quá trình quản lí Ban giám hiệu luôn chú ý không để tình trạng có giáo viên luôn nhận được những công việc thuận lợi còn giáo viên khác lại thường xuyên phải nhận những nhiệm vụ khó khăn hơn, điều đó sẽ tạo tâm lí tiêu cực, có ảnh hưởng xấu đến công tác duy trì chất lượng của các phong trào mũi nhọn và các hoạt động khác trong nhà trường.
Một điểm nữa cũng được nhà trường quan tâm khi sử dụng con người đó là đối với những giáo viên giỏi, có trình độ cao, có nhiều thành tích thì ý thức tự tôn và lòng tự trọng của họ cũng rất cao, một số người có đôi nét dị biệt nếu lãnh đạo không chú ý, áp dụng những biện pháp và cách ứng xử phù hợp sẽ không kích thích được sự sáng tạo và cống hiến của họ. Hoặc với những giáo viên có năng lực chuyên môn hạn chế thì thường hay có tâm lý tự ti, họ thường hay đứng ngoài cuộc và xem đó là sân chơi chỉ dành cho những giáo viên giỏi. Thực tế của nhà truờng cho thấy vẫn có thể huy động sự tham gia của những giáo viên này vào phong trào bằng cách giao cho họ những công việc phù hợp như động viên, nhắc nhở học sinh, chuyển thông tin đến phụ huynh học sinh những định hướng, yêu cầu của nhà trường trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi... Chính vì vậy lãnh đạo nhà trường cần phải biết lựa chọn những biện pháp tác động phù hợp với từng nhóm đối tượng giáo viên để thu hút, lôi cuốn mọi người cùng tích cực tham gia vào phong trào chung của nhà trường, tạo được sự đồng thuận trong tập thể. Có thể phân loại giáo viên theo những nhóm đối tượng sau:
+ Nhóm GV có nhiều kinh nghiệm, thành tích trong phong trào.
+ Nhóm GV trẻ, năng động, sáng tạo, mong muốn được thể hiện nhưng nóng vội.
+ Nhóm GV làm việc cầm chừng, thụ động, sức ỳ lớn.
+ Nhóm GV có năng lực chuyên môn hạn chế.
Khi đã xác định công tác bồi dưỡng học sinh giỏi, học sinh thi học bổng và các phong trào thể thao, công tác bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên là hoạt động thường xuyên của nhà trường thì đồng thời Ban giám hiệu cũng phải lựa chọn những hình thức quản lí phù hợp vì trong hoạt động năm học có những thời điểm công tác bồi dưỡng học sinh giỏi được ưu tiên hàng đầu nhưng có thời điểm nó được hoạt động có tính chất duy trì để giành ưu tiên cho những hoạt động khác. Căn cứ vào từng giai đoạn mà lãnh đạo nhà trường cùng thống nhất với tổ trưởng chuyên môn về biện pháp quản lí hoạt động. Quan điểm của Ban giám hiệu trường THCS Ân Thạnh là phát huy tính tích cực, tự giác, ý thức trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với tập thể, lấy hiệu quả công việc làm thước đo đánh giá năng lực vì thế mà không áp đặt, không máy móc, rập khuôn trong quản lí, tôn trọng sự sáng tạo, linh hoạt, động viên khích lệ sự phấn đấu vươn lên của mọi cá nhân trong tập thể.
4.4.Phát huy vai trò quản lí của các tổ chuyên môn
Tổ trưởng, tổ phó chuyên môn do Hiệu trưởng ra quyết định bổ nhiệm, họ chiếm số lượng khá đông trong tổ chức cán bộ quản lí của nhà trường và có vai trò rất cần thiết trong việc giúp Ban giám hiệu tổ chức điều hành và quản lí hoạt động giáo dục và dạy học. Ngoài việc tổ chức thực hiện các kế hoạch, chương trình hoạt động của nhà trường ở phạm vi cấp tổ, tổ trưởng chuyên môn còn tham mưu, giúp việc cho lãnh đạo nhà trường mà trực tiếp là hiệu phó chuyên môn trong quá trình tổ chức hoạt động. Chính vì thế mà công tác bồi dưỡng, nâng cao năng lực và phát huy vai trò quản lí của các tổ chuyên môn có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng hoạt động quản lí của nhà trường. Trước hết, phải chú ý đến công tác tuyển chọn, bổ nhiệm. Tổ trưởng chuyên môn không chỉ là người có chuyên môn giỏi, nghiệp vụ sư phạm vững vàng mà còn phải là người biết quản lí và tổ chức hoạt động, phải là người có uy tín về phẩm chất đạo đức và có kĩ năng phối hợp và hợp tác với các bộ phận trong nhà trường và các thành viên trong tổ.
Một thuận lợi ở trường THCS Ân Thạnh cũng giống như ở một số đơn vị khác đó là tổ chuyên môn cũng đồng thời là tổ công đoàn trong nhà trường vì thế mà hoạt động của tổ cũng mang những nét đặc thù. Tổ vừa là nơi trực tiếp thực hiện các kế hoạch, chương trình hoạt động của nhà trường đồng thời là nơi để các thành viên chia sẻ, giúp đỡ nhau trong công tác cũng như trong cuộc sống. Vai trò của tổ trưởng chuyên môn vừa là một cán bộ quản lí vừa như một người anh, người chị lớn trong gia đình. Tích cực hỗ trợ, giúp đỡ lẫn nhau trong công tác đã trở thành truyền thống ở tất cả các tổ chuyên môn trong nhà trường đặc biệt là trong các phong trào thi GVDG, viết SKKN, làm đồ dùng dạy học, tổ chức chuyên đề, thao giảng, ... Dưới sự điều hành của tổ trưởng, tất cả các thành viên trong tổ đều có trách nhiệm hỗ trợ, giúp đỡ đồng nghiệp thực hiện nhiệm vụ từ việc dự giờ góp ý, xây dựng tiết dạy, hỗ trợ làm đồ dùng dạy học, thu thập tài liệu đến việc tự nguyện dạy thay cho đồng nghiệp có thời gian nghiên cứu tài liệu và đầu tư thật kĩ cho tiết dạy. Ngoài ra các tổ còn tích cực hỗ trợ chuyên môn nhà trường trong việc điều tiết, phân phối lực lượng giáo viên dự thi các phong trào trong từng năm, làm sao phải đảm bảo trong mỗi một cuộc thi phải có nhân tố mạnh, nhiều triển vọng để duy trì được thành tích của phong trào. Một ưu điểm nổi bật của đội ngũ cán bộ cấp tổ của trường là chuyên môn vững vàng, giàu kinh nghiệm, sẵn sàng chia sẻ, giúp đỡ và tạo cơ hội cho lớp trẻ trưởng thành.
Với hơn hai phần ba số cán bộ cấp tổ của nhà trường là những giáo viên cốt cán, thanh tra viên kiêm nhiệm, nhiều người được mời làm giám khảo trong các kì thi HSG, GVDG, viết SKKN ... của phòng GD-ĐT Hoài Ân đã khẳng định được sự phấn đấu không ngừng của đội ngũ cán bộ quản lí của nhà trường. Đây là điều kiện thuận lợi để các cán bộ tổ hỗ trợ tích cực trong các phong trào mũi nhọn đồng thời đó cũng là cơ hội để các giáo viên tiếp tục hoàn thiện và nâng cao năng lực quản lí và trình độ chuyên môn của mình. Cụ thể những thành tích của đội ngũ cán bộ quản lý cấp tổ của trường hiện nay như sau:

4.5 Duy trì thường xuyên các hoạt động bổ trợ cho học sinh
Quá trình dạy học chỉ thực sự đạt hiệu quả khi người học tự giác, tích cực tham gia khám phá, chiếm lĩnh tri thức. Chúng ta đã biết dạy học là cả một nghệ thuật, nó không chỉ đơn thuần là việc cung cấp cho học sinh, chuyển cho các em những gì mình đã biết mà còn phải giúp cho học sinh say mê, yêu thích môn học để từ đó các em tích cực, chủ động hơn trong học tập và dần dần hình thành kĩ năng tự học, tự nghiên cứu cho học sinh. Các loại hình hoạt động hỗ trợ phổ biến đang được áp dụng ở trường THCS Ân Thạnh là “Đố vui để học” ,”Câu lạc bộ em yêu khoa học”, “Thi hùng biện”, thi tìm hiểu theo các chủ đề của Đội ...tùy theo điều kiện thực tế của nhà trường trong từng thời điểm mà quyết định lựa chọn hình thức hoạt động phù hợp. Trong những năm qua, bộ phận Đội của trường đã kết hợp khá chặt chẽ với các tổ bộ môn trong việc tổ chức các hoạt động bổ trợ này.Thông qua đó đã xây dựng không khí hào hứng phấn khởi trong học sinh, các em có khí thế thi đua, học tập không chỉ giữa các cá nhân với nhau mà còn giữa tập thể này với tập thể khác. Nó huy động được tối đa tính tích cực, chủ động của học sinh khi tham gia vào quá trình chuẩn bị và thực hiên chương trình. Cũng trong những hoạt động này kĩ năng làm việc nhóm, kĩ năng phối hợp hoạt động của học sinh được hình thành và rèn luyện. Các em học sinh sẽ có điều kiện gắn bó hơn với trường lớp, thầy cô và bạn bè. Qua quá trình tổ chức, theo dõi hoạt động giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, tổng phụ trách đã phát hiện được nhiều học sinh có năng khiếu hay năng lực nổi trội để có những đánh giá đúng về nguồn nhân lực sẵn có và có kế hoạch bồi dưỡng, đào tạo mũi nhọn cho các phong trào.
Để các hoạt động hỗ trợ học tập phát huy tốt tác dụng kích thích, thúc đẩy tinh thần học tập cho học sinh, nhà trường luôn chú ý đến một số vấn đề sau:
+ Thời điểm tổ chức hoạt động : Cần sắp xếp bố trí các hoạt động ở những thời điểm thích hợp, tránh sự chồng chéo của nhiều hoạt động dẫn đến sự quá tải làm ảnh hưởng tới kết quả học tập chính khóa của học sinh.
+ Xây dựng kế hoạch : Phải cụ thể, chi tiết, phân công nhiệm vụ cho từng thành viên phải rõ ràng, phù hợp với năng lực cá nhân.
+ Lực lượng tham gia tổ chức : Cần huy động được nhiều lực lượng giáo viên tham gia bởi mỗi đối tượng giáo viên sẽ có những thế mạnh riêng.
+ Tổ chức thực hiện : Cần chu đáo, nghiêm túc tránh sự cẩu thả hoặc phô trương hình thức gây phản tác dụng đối với học sinh.
+ Qui mô, loại hình hoạt động : thường xuyên thay đổi, luân chuyển các hình thức tổ chức, quy mô hoạt động, tạo sự phong phú, đa dạng nhằm thu hút sự quan tâm chú ý của học sinh.
+ Cần đảm bảo tính khách quan, chính xác và công bằng trong việc đánh giá, công nhận kết quả của học sinh .
+ Có kế hoạch bồi dưỡng, đào tạo những nhân tố nổi bật được phát hiện qua các phong trào.
4.6. Đảm bảo tính khách quan, chính xác trong đánh giá. Chú trọng công tác tư vấn, thúc đẩy trong kiểm tra.
Tại sao trong quá trình kiểm tra khi thực hiện hoạt động đánh giá cần thiết phải đảm bảo tính chính xác, khách quan? Chỉ có đánh giá chính xác mới phản ánh đúng được hoạt động của một bộ phận hay một cá nhân. Nó làm cơ sở cho việc phân loại, sàng lọc đối tượng giúp cho việc lập kế hoạch hoạt động bồi dưỡng nâng cao trình độ đội ngũ giáo viên trong nhà trường có những căn cứ xác thực. Việc Ban Giám Hiệu nhà trường và các tổ trưởng chuyên môn đánh giá chính xác được hoạt động của giáo viên sẽ tạo được động lực thúc đẩy sự cố gắng phấn đấu của mỗi thành viên trong nhà trường, tạo được sự yên tâm, tin tưởng của giáo viên về sự ghi nhận của Ban Giám Hiệu đối với những nỗ lực, phấn đấu của họ. Để có được những kết quả đánh giá chính xác, khách quan, có tính thuyết phục Ban Giám Hiệu trường THCS Ân Thạnh ngoài việc không ngừng trau dồi năng lực quản lý, trình độ chuyên môn nghiệp vụ thì trong quá trình quản lý lãnh đạo nhà trường còn phải luôn chú ý đến những vấn đề như phải nắm rõ tình hình thực tế, năng lực thực sự của từng cán bộ giáo viên để phân công nhiệm vụ cho phù hợp với từng đối tượng giáo viên, tạo những cơ hội và điều kiện thuận lợi nhất cho giáo viên được phát huy sở trường của mình. Khi thực hiện bốn nhiệm vụ: kiểm tra, đánh giá, tư vấn và thúc đẩy trong công tác kiểm tra các cán bộ quản lý nhà trường cần chú trọng nhiệm vụ tư vấn và thúc. Nếu như để làm tốt nhiệm vụ kiểm tra và đánh giá đòi hỏi cán bộ quản lý phải có trình độ chuyên môn vững vàng, nắm chắc các văn bản pháp qui thì với nhiệm vụ tư vấn và thúc đẩy lại phụ thuộc rất nhiều vào trình độ nghiệp vụ, những phẩm chất cần thiết và vốn hiểu biết về lĩnh vực chuyên môn và tình hình thực tế ở địa phương.
Nhận thức được tầm quan trọng và sự cần thiết của nhiệm vụ tư vấn và thúc đẩy trong kiểm tra Ban Giám Hiệu trường THCS Ân Thạnh luôn cố gắng thực hiện và yêu cầu các tổ trưởng chuyên môn phải làm tốt nhiệm vụ này. Vấn đề quan trọng nhất của nội dung tư vấn là phải giúp cho giáo viên cách khắc phục những hạn chế của họ như thế nào và trong những hạn chế hãy cố gắng tìm và chỉ ra điểm mạnh hay điểm đã làm tốt để động viên khích lệ giáo viên đồng thời phổ biến, giới thiệu những kinh nghiệm hay những định hướng mới trong trong bộ môn để giáo viên tham khảo học tập. Thực hiện tư vấn và thúc đẩy đạt hiệu quả còn giúp cho giáo viên rèn luyện được kĩ năng tự kiểm tra đánh giá về quá trình thực hiện hoạt động sư phạm của chính mình. Một trong những kĩ năng quan trọng cần được hình thành của công tác bồi dưỡng và tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn của mỗi giáo viên.
4.7. Nâng cao nhận thức, gắn kết trách nhiệm của từng thành viên trong nhà trường.
Công tác giáo dục tuyên truyền có ý nghĩa rất quan trọng, nó có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng, hiệu quả của quá trình thực hiện hành động, nhất là trong nhà trường, nơi diễn ra quá trình giáo dục và đào tạo thế hệ trẻ. Việc tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức cho đội ngũ giáo viên cần phải được quan tâm và đầu tư đúng mức như trong Nghị quyết TƯ Đảng khóa VIII đã nhấn mạnh: “giáo viên là yếu tố quyết định đến chất lượng giáo dục và được xã hội tôn vinh, giáo viên phải có đủ đức, đủ tài, vì thế nhất thiết phải nâng cao năng lực và phẩm chất cho đội ngũ giáo viên”
Thực hiện đổi mới giáo dục cần bắt đầu từ việc nâng cao chất lượng đào tạo, một trong những biểu hiện cụ thể của nó chính là các phong trào mũi nhọn. Tuy nhiên trong thực tế hoạt động của nhà trường không nên nhìn nhận các phong trào bồi dưỡng HSG, GVDG, viết SKKN chỉ là những hoạt động mang tính phong trào đơn thuần mà cần phải xác định đó là những hoạt động chủ yếu, thường xuyên, liên tục trong một đơn vị trường học. Mà đã là hoạt động chủ yếu, thường xuyên thì đòi hỏi phải có sự tham gia tích cực của mọi thành viên trong nhà trường, phải có sự phân công nhiệm vụ cụ thể, gắn kết trách nhiệm của từng cá nhân với bộ phận và tập thể như một sự cam kết hoàn thành mục tiêu của đơn vị.
Trong nhiều năm qua, Ban giám hiệu trường THCS Ân Thạnh đã luôn cố gắng làm tốt công tác tuyên truyền giáo dục, nâng cao ý thức trách nhiệm của mỗi cá nhân trước sự chuyển mình đi lên của tập thể. Làm sao để mỗi thành viên phải tự đặt câu hỏi: Mình đã làm được gì và phải làm như thế nào để góp một phần công sức vào thành tích chung của tập thể? Từ đó mỗi người phải tự xác định cho mình một mục tiêu cụ thể để nỗ lực phấn đấu. Nếu như trước đây nhà trường phải xây dựng quy chế yêu cầu mỗi cán bộ giáo viên tuỳ theo năng lực và điều kiện cá nhân trong năm học phải tham gia ít nhất một trong ba phong trào: GVDG, bồi dưỡng HSG, viết SKKN hoặc làm đồ dùng dạy học thì những năm gần đây các tiêu chí này không còn mang tính bắt buộc mà mỗi cá nhân đều tích cực tự nguyện đăng kí tham gia một hay nhiều nội dung từ đầu năm học như một sự khẳng định về trách nhiệm của mỗi thành viên trong tập thể.
Để từng cán bộ giáo viên có nhận thức đúng, Ban giám hiệu nhà trường đặc biệt là hiệu trưởng đã luôn chú ý truyền đến tập thể tâm huyết của mình về việc xây dựng và phát huy truyền thống nhà trường thông qua các cuộc họp hội đồng sư phạm, lễ tôn vinh thành tích của giáo viên và học sinh, trong cuộc họp tổng kết các phong trào hay ngay cả trong những tâm sự của đời thường với các đồng nghiệp. Không chỉ là những lời động viên, khích lệ mà lãnh đạo nhà trường luôn thể hiện sự quan tâm,nhiệt tình đối với phong trào bằng những chỉ đạo kịp thời, sát sao, những định hướng giúp giáo viên tháo gỡ khó khăn trong quá trình thực hiện, thường xuyên đôn đốc kiểm tra nắm bắt tình hình cụ thể để có những điều chỉnh kịp thời...Bằng những việc làm cụ thể của lãnh đạo nhà trường đã tạo cho CB-GV sự yên tâm, tin tưởng về thành công của phong trào.
4.8. Làm tốt công tác giáo dục truyền thống nhà trường cho học sinh
Sẽ là không công bằng khi chúng ta luôn đòi hỏi các em học sinh phải cố gắng học tập, phát huy truyền thống nhà trường, truyền thống quê hương trong khi chúng ta không giúp các em hiểu và nuôi lớn lòng tự hào về truyền thống của nhà trường, của quê hương. Công tác giáo dục truyền thống cho học sinh cũng có ý nghĩa quan trọng không kém gì công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cán bộ,giáo viên trong nhà trường. Giáo dục truyền thống trong nhà trường không chỉ được thực hiện thông qua các hoạt động ngoại khóa, HĐNGLL chào cờ đầu tuần, các buổi sinh hoạt lớp mà nó còn được lồng ghép trong những tiết học chính khóa ở tất cả những môn học trong nhà trường. Mọi thành viên trong nhà trường tuỳ theo đặc điểm, nhiệm vụ đều có thể thực hiện được công tác này. Công tác giáo dục truyền thống cho học sinh cũng như công tác bồi dưỡng học sinh giỏi không thể chỉ thực hiện trong một tuần hay một tháng mà phải được thực hiện thường xuyên và lâu dài. Khác với những hoạt động khác, chúng ta có thể nhìn thấy ngay kết quả sau một thời gian nhất định, còn với việc giáo dục truyền thống, chúng ta không thể đo đếm được kết quả cụ thể nhưng tác dụng mà nó đem lại có ý nghĩa rất quan trọng. Lòng tự hào về truyền thống nhà trường, truyền thống quê hương sẽ là động lực thôi thúc các em hăng say phấn đấu vươn lên không chỉ trong những ngày còn ngồi trên ghế nhà trường mà ngay cả khi các em đã trưởng thành, đã có được vị trí nhất định trong xã hội.
Ân Thạnh là vùng đất nghèo, hiếu học, nơi đây chính là quê hương của nhà chí sĩ yêu nước Tăng Bạt Hổ. Ở Ân Thạnh có làng Phú văn nổi tiếng nơi hợp nhất của hai con sông Kim sơn và An Lão đã từng được mệnh danh là vùng đất “địa linh nhân kiệt”, nơi đã sản sinh và nuôi chí lớn cho những ông nghè, ông cử của thời khoa bảng ngày xưa và những tiến sĩ y khoa, cử nhân, bác sĩ, kĩ sư... hôm nay, một vùng đất mang đậm truyền thống “quyết tâm khổ học thành tài”. Hiện nay Ân Thạnh, là một trong ít xã của huyện có 3 trường được công nhận trường chuẩn quốc gia ở hai cấp học. Nhiều cựu học sinh của trường đang là sinh viên trên các giảng đường đại học trong cả nước và đã có những người trở thành giảng viên của các trường đại học danh tiếng trong nước và quốc tế…
Đó là truyền thống của nhà trường, của quê hương Ân Thạnh, điều mà tất cả các thầy cô giáo đều mong muốn gửi gắm đến học sinh. Với Ban giám hiệu trường THCS Ân Thạnh, công tác giáo dục truyền thống cho học sinh, không chỉ được thực hiện trong các buổi chào cờ đầu tuần, lễ tuyên dương học sinh giỏi, học sinh đạt học bổng và các phong trào hay lễ tổng kết năm học... mà nó còn được thể hiện bằng sự quan tâm, giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho những em học sinh giỏi, học sinh thi đấu các môn năng khiếu... yên tâm học tập, phấn đấu hết sức mình để viết tiếp những trang truyền thống của nhà trường. Đã trở thành thông lệ, trước ngày thi học sinh giỏi các cấp hai tuần, Ban giám hiệu nhà trường ngoài việc thường xuyên quan tâm theo dõi tình hình học tập và sức khỏe của các em học sinh trong đội tuyển, còn chỉ đạo cho các giáo viên bộ môn cho phép học sinh được đăng kí lùi các bài kiểm tra một tiết về sau thời gian thi để các em có điều kiện tập trung cao độ cho kì thi. Và trước ngày đi thi, Ban giám hiệu nhà trường bao giờ cũng chuẩn bị một món quà dù là nhỏ và trực tiếp tổ chức gặp mặt các em để dặn dò,động viên gửi gắm niềm hy vọng của các thầy cô giáo và bạn bè đối với các em.
Với cách làm như vậy, mỗi học sinh của trường khi đi thi, ngoài hành trang là những kiến thức đã được thầy cô trang bị, còn mang theo niềm hi vọng, mong mỏi của bạn bè và thầy cô,điều đó đã trở thành động lực để các em phấn đấu hết sức mình cho kì thi
Em Trần Thị Thúy, một học sinh giỏi cấp tỉnh của trường và bây giờ đã là một cô giáo dạy văn ở một trường THPT trong huyện, trong những lần về thăm lại thầy cô vẫn thường tâm sự:”Với bọn em, những đứa học trò ngày ấy dù sau này được đi học ở những ngôi trường lớn hơn, khang trang hơn nhưng mỗi khi nhắc đến mình là học sinh trường Ân Thạnh thì luôn có điều gì đó thôi thúc, nhắc nhở bọn em phải cố gắng thật nhiều để không phụ lòng mong mỏi của thầy cô”. Những lời tâm sự như vậy giúp chúng tôi tin rằng nhà trường đã làm được những việc có ý nghĩa trong công tác giáo dục truyền thống cho học sinh. 4.9.Hiệu trưởng nhà trường phải là “người giữ lửa” cho phong trào
Vai trò tổ chức, quản lý trường học của người hiệu trưởng là một trong bốn yếu tố cơ bản quyết định đến hiệu quả giáo dục đào tạo của nhà trường. Để thực hiện tốt mục tiêu, nhiệm vụ của nhà trường đòi hỏi người hiệu trưởng phải có những phẩm chất, năng lực tổ chức, quản lý nhất định, như am hiểu sâu sắc nội dung, phương pháp, nguyên tắc tổ chức giáo dục, có uy tín…Trong vai trò là nhà lãnh đạo, hiệu trưởng cần phải có tầm nhìn chiến lược, hiểu rõ được sứ mạng, giá trị và phương hướng phát triển của nhà trường thông qua việc chỉ đạo xây dựng chiến lược phát triển. Hiệu trưởng cần phải biết truyền đạt tầm nhìn và tạo lập ảnh hưởng tới toàn thể giáo viên và học sinh, tạo được sự ủng hộ tự nguyện và cam kết thực hiện các mục tiêu phát triển của nhà trường, tích cực và chủ động tham gia vào các hoạt động và phong trào chung.
Xây dựng thành công các phong trào mũi nhọn trong nhà trường đã khó nhưng để giữ vững phong trào càng khó hơn. Một trong những biện pháp không kém phần quan trọng để duy trì được sự ổn định và bền vững của phong trào đó là người hiệu trưởng phải luôn biết cách giữ cho tâm huyết, sự nhiệt tình của chính bản thân và của tất cả các thành viên trong nhà trường luôn ở trạng thái tích cực. Một khi đã phát động, xây dựng được phong trào nếu không có sự thường xuyên kiểm tra, đôn đốc nhắc nhở, sự động viên và hỗ trợ kịp thời của người lãnh đạo cao nhất trong nhà trường thì các hoạt động sẽ bị bỏ dở giữa chừng hoặc trong tình trạng đối phó, có làm nhưng hiệu quả không cao.
Để có được thành tích trong các phong trào bồi dưỡng học sinh giỏi, học sinh đạt giải học bổng, HKPĐ, GVDG, viết SKKN… của trường THCS Ân Thạnh trong 10 năm qua, thành công lớn nhất của hiệu trưởng nhà trường là đã truyền được sự nhiệt tình, tâm huyết của mình đến từng CB - GV, nuôi dưỡng và khích lệ mong muốn được cống hiến và được khẳng định mình của các thành viên trong nhà trường. Sự quan tâm theo sát phong trào, động viên và hỗ trợ một cách kịp thời đã có tác dụng tạo niềm tin cho CB - GV vào sự thành công của phong trào. Hiệu trưởng nhà trường đã luôn thể hiện sự vui mừng mỗi khi CB - GV và học sinh của trường đạt thành tích cao, chính sự hân hoan, phấn khích đó đã mang lại trạng thái tâm lý tích cực thu hút, lôi cuốn các thành viên tham gia và tham gia tốt hơn nữa cho phong trào.
Không chỉ thể hiện sự vui mừng khi thành công mà sự quan tâm chia sẻ động viên an ủi của hiệu trưởng mỗi khi CB - GV hay học sinh gặp thất bại đã giúp mọi người giữ vững tinh thần để rồi sau đó cùng ngồi lại tìm hiểu, phân tích nguyên nhân, tháo gỡ vướng mắc để chuẩn bị cho kì thi năm sau tốt hơn chứ không phải là việc phê bình, chỉ trích gay gắt khi cấp dưới gặp thất bại.
Để giữ được sự nhiệt tình, niềm tin của CB-GV và học sinh, hiệu trưởng nhà trường còn thực hiện kịp thời công tác động viên khen thưởng. Khen thưởng là phương pháp kích thích sư phạm bằng cách khẳng định và đánh giá tốt những đóng góp và thành tích của CB-GV và học sinh đạt được trong quá trình tham gia phong trào, nó làm cho người được khen thưởng hài lòng, phấn khởi và tự tin ở sức mình, kích thích tính tích cực hoạt động cả đối với những cá nhân không được khen. Việc khen thưởng không chỉ thể hiện bằng giấy khen, tiền thưởng hay hiện vật mà còn là tuyên dương hay tỏ thái độ đồng tình ủng hộ của lãnh đạo đối với một việc làm tích cực của giáo viên và học sinh. Khi thực hiện công tác khen thưởng, hiệu trưởng luôn chú ý đảm bảo tính công bằng, công khai và khách quan để có được sự đồng tình, ủng hộ của tập thể, gây dư luận tốt trong HĐSP, phát huy ảnh hưởng tích cực đối với phong trào. Hiệu trưởng nhà trường luôn nhất quán một quan điểm chỉ đạo đó là có thể giá trị vật chất của phần thưởng không lớn nhưng việc tổ chức lễ tuyên dương khen thưởng phải luôn được tổ chức một cách trang trọng,nghiêm túc thể hiện được sự ghi nhận và trân trọng những cố gắng phấn đấu và đóng góp của CB-GV và học sinh.
5. Khả năng áp dụng
Các giải pháp duy trì sự ổn định bền vững của các phong trào mũi nhọn mà trường đã thực hiện có thể vận dụng rộng rãi trong các trường thuộc 3 cấp học trên địa bàn huyện Hoài Ân.
6. Hiệu quả sử dụng
Trong 10 năm qua bằng cách áp dụng đồng bộ các giải pháp đã nêu trong quá trình tổ chức, xây dựng và nuôi dưỡng phong trào học sinh giỏi, học sinh đạt giải học bổng và các phong trào thể thao, thi GVDG, viết SKKN… nhà trường đã duy trì được sự ổn định, bền vững về những nỗ lực phấn đấu và thành tích của thầy và trò trường THCS Ân Thạnh, góp phần quan trọng trong việc khẳng định thương hiệu và xây dựng truyền thống nhà truờng. Có thể minh hoạ sự ổn định, bền vững của các phong trào qua bảng thống kê dưới đây:

* Đối với học sinh :

* Đối với giáo viên :

Lê Thị Thu Hoài, PHT trường THCS Ân Thạnh, Hoài Ân