I. Nhận diện Bạo lực học đường.

Bạo lực học đường hiện nay đang trở thành một mối lo lắng và bức xúc trong xã hội. Bạo lực học đường không chỉ là sự đánh nhau hay bắt nạt giữa học sinh với học sinh mà còn xảy ra từ giáo viên với những hình phạt bạo lực. Còn xảy ra tình trạnh thầy đánh trò, trò đánh thầy ngay trên bục giảng, phụ huynh vào trường đánh giáo viên, bắt giáo viên quì . . . gây nên sự bất an làm tổn thương niềm tin của xã hội đối với nhà trường, đối với nền giáo dục.

Bạo lực học đường đang ngày càng gia tăng xuất hiện nhiều vấn đề phức tạp với lối sống thiếu lành mạnh, tha hóa, lệch chuẩn mực giá trị đạo đức, xa rời thuần phong mỹ tục của dân tộc…trong sinh hoạt học đường.

Để kịp thời ngăn chặn, giảm thiểu bạo lực học đường Chính phủ đã có Nghị định 80/2017/NĐ-CP ngày 17/7/2017 về phòng chống bạo lực học đường. Theo đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có nhiều văn bản hướng dẫn, chỉ đạo xây dựng văn hóa học đường để trả lại sự tôn nghiêm cho nền giáo dục, kiên quyết xử lý những vụ việc bạo lực gây bức xúc trong xã hội.

Bạo lực học đường xuất phát từ bản thân học sinh và sẽ được điều chỉnh bởi giáo dục của nhà trường và gia đình đồng thời cũng chịu ảnh hưởng từ môi trường xã hội.

Trước hết là từ các em học sinh chưa được giáo dục đầy đủ về đạo đức, nhân cách, lối sống, chưa có đủ kỹ năng để ứng phó và giải quyết các tình huống xảy ra hàng ngày. Sự thay đổi tâm sinh lý lứa tuổi, luôn muốn khẳng định mình dẫn đến những hành vi lệch lạc, thiếu kiềm chế nảy sinh bạo lực.

Nguyên nhân từ giáo dục ở gia đình do một số phụ huynh thiếu quan tâm, không thường xuyên theo dõi, nắm bắt tâm tư nguyện vọng, những diễn biến tâm lý, tình cảm của con cái mình để kịp thời uốn nắn những lệch lạc, hướng con em theo một con đường tốt đẹp, mà chỉ phó mặc cho nhà trường.

Nguyên nhân từ giáo dục trong nhà trường. Nội dung chương trình giáo dục ở cấp THPT hiện nay đang thiếu vắng môn học “Đức dục” mà thay vào đó là các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, tích hợp đức dục trong các môn học. Nên chưa chính danh, tạo ra khoảng trống trong giáo dục đạo đức lối sống đẹp cho học sinh. Khoảng trống giáo dục đạo đức đó ngày càng bộc lộ là nguyên nhân bùng nổ bạo lực học đường như hiện nay.

Nguyên nhân từ phía xã hội, mặt trái của nền kinh tế thị trường tác động đến tâm lý, tình cảm của học sinh. Các em rất dễ bị cuốn theo lối sống thực dụng, đua đòi, thiếu lành mạnh, hành vi bạo lực từ mạng Internet, phim ảnh, game online có tính bạo lực trên mạng xã hội đã là tác nhân làm bùng nổ bạo lực ở một số học sinh.

II. Giải pháp phòng chống Bạo lực học đường

Xuất phát từ tình hình đặc điểm học sinh của TRƯỜNG THPT QUY NHƠN là thành phần không trúng tuyển vào các trường công lập, có nhiều hạn chế về học lực và hạnh kiểm. Nên khi đến học trường tư một số em mang theo những thói hư tật xấu với tấm lý bất cần tiềm ẩn nguy cơ bạo lực.

Để giải tỏa vấn đề tâm lý trên, nhà trường đã có nhiều nổ lực xây dựng nên những giá trị hướng đến học sinh nhằm Giáo dục học sinh biết vượt lên chính mình để thành nhân và thành tài vì một thế hệ công dân tự lập giúp các em biết rằng trí thông minh con người đâu chỉ có một thước đo là IQ mà còn EQ, AQ và BQ nữa rất cần cho cuộc sống để thành đạt và hạnh phúc.

Nhà trường thực hiện mục tiêu không chỉ quan tâm dạy chữ mà còn quan tâm dạy người với học ngày 2 buổi có đủ thời lượng để giáo dục và rèn luyện đạo đức lối sống cho học sinh với nhiều hoạt động trải nghiệm thú vị.

Giải pháp phòng chống bạo lực học đường của nhà trường được đối trị bằng “Xây dựng môi trường văn hóa học đường và Tư vấn tâm lý học đường”

1. Xây dựng môi trường văn hóa học đường

Nếu học đường thiếu văn hóa thì sẽ không thể đảm bảo được chức năng truyền tải kiến thức cần thiết cho học sinh. Khi được dạy dỗ và học tập trong một môi trường có văn hóa, các em sẽ hiểu được trách nhiệm và nghĩa vụ của bản thân đối với gia đình, thầy cô, bạn bè và những mối quan hệ khác trong xã hội.

Nhà trường lấy văn hóa ứng xử học đường làm nội dung giáo dục, bồi dưỡng nét đẹp nhân cách cho người dạy và người học.

Thực tế, có những tác nhân thầm lặng tấn công vào môi trường văn hóa học đường. Đó là sự thiếu vắng tình yêu thương và lòng bao dung tha thứ trong cách giáo dục của không ít giáo viên với học sinh của mình. Chính vì vậy, xây dựng môi trường văn hóa học đường phải bắt đầu từ đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý.

- Trước tiên: Xây dựng một môi trường văn hóa trách nhiệm, yêu thương và khoan dung tha thứ trong đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý.

            Khẩu hiệu hành động của nhà trường là phương châm cuộc vận động của Công đoàn Giáo dục Việt Nam, đó là: Dân chủ - Kỷ cương - Tình thương - Trách nhiệm.

            Tình yêu thương và khoan dung tha thứ tỏa ngát trong môi trường giáo dục nhà trường đã tạo lập cho học sinh một tình cảm yêu trường mến lớp hình thành và phát triển một cách tự nhiên. Đồng thời cũng giáo dục cho các em hiểu rằng  Dân chủ là sức mạnh với sứ mệnh giáo dục thành nhân của nhà trường là hình thành Nhân tình – Nhân tính – Nhân cách – Nhân văn, mà cốt lõi là tình yêu thương của con người.

            - Thứ đến là: Xây dựng Bộ quy tắc ứng xử văn hóa học đường

            Nhà trường đã sớm xây dựng Bộ quy tắc ứng xử học đường với nền tảng “Lễ nghĩa” trong giao tiếp ở Nhà trường – Gia đình – Xã hội mà học sinh là nhân tố trọng tâm cần giáo dục và gieo hành vi để tạo lập thói quen, từ thói quen để hình thành tính cách.

            Theo đó, giáo dục học sinh phải biết xấu hổ khi làm những việc sai trái, không đúng với văn hóa ứng xử của một con người đồng thời đề cao sự trung thực trong ứng xử.

            - Tiếp đến là: Đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt văn hóa học đường.

            Đây là vấn đề nhà trường đặc biệt quan tâm, bởi vì với một cơ sở khang trang bề thế sạch đẹp sẽ có tính giáo dục trực quan rất lớn đến hành vi của học sinh. Nó còn tạo ra niềm tự hào cho học sinh về ngôi trường mình học tập, khơi nguồn cảm xúc định hướng hành vi và tạo lập thói quen cho học sinh từ cử chỉ, lời nói đến thái độ ứng xử có văn hóa.

           2. Tổ chức tư vấn tâm lý học đường

Tư vấn tâm lý học đường là một nhu cầu bức thiết của học sinh trung học phổ thông hiện nay. Khi đối mặt với các sang chấn tâm lý, học sinh cần được quan tâm, chia sẻ để giải tỏa mọi áp lực, căng thẳng, suy nghĩ tiêu cực.

Nhưng điều quan trọng là giúp các em có đầy đủ hiểu biết và nhận thức các vấn đề tâm lý của bản thân, nhà trường đã tuyển dụng giáo viên tâm lý và đưa vào giảng dạy các chuyên đề, như sau:

- Học sinh lớp 10: học tập các Chuyên đề tâm lý về tự nhận thức bản thân.

- Học sinh lớp 11: học tập các Chuyên đề tâm lý về ứng xử

- Học sinh lớp 12: học tập các Chuyên đề tâm lý về hành vi bất thường

Ngoài ra, học sinh nhà trường còn được học tập các chuyên đề về kỷ năng sống và giá trị sống để giúp các em tự hoàn thiện và giải quyết những sang chấn tâm lý của bản thân.

Công tác tư vấn tâm lý học đường của nhà trường nhằm phòng ngừa, sàng lọc với phát hiện sớm, can thiệp nhanh những rối nhiễu tinh thần giúp học sinh giải quyết vấn đề tâm lí của mình. Đồng thời cũng tư vấn cho phụ huynh giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong quá trình giáo dục, dạy dỗ con em mình.

Những nội dung mà nhà trường thường tư vấn tâm lý cho học sinh, đó là:

- Những khó khăn trong học tập và hòa hợp với bạn học;

- Những vấn đề lệch chuẩn về hành vi;

- Vấn đề thiếu tập trung chú ý và thiếu động lực học tập, phấn đấu;

- Những vướng mắc trong mối quan hệ với thầy cô, bạn bè và ở gia đình;

- Lo lắng, trầm cảm, sợ sệt, nhút nhát;

- Thiếu giá trị sống và kỹ năng sống phù hợp....

Công tác tư vấn tâm lý học đường của nhà trường được thường xuyên thực hiện theo nguyên tắc: Lắng nghe – Chia sẻ – Bí mật bằng mô hình “Tổ tư vấn” bao gồm cán bộ quản lý và đội ngũ giáo viên chủ nhiệm giàu kinh nghiệm nhằm giải quyết các vấn đề nảy sinh trong đời sống tinh thần, trí tuệ của các em.

Kết quả:

            1. Nề nếp sinh hoạt học đường của nhà trường ngày càng lành mạnh, học sinh ngoan hiền, lễ độ với nhận thức học trường tư cũng có niềm tự hào!

            2. Đội ngũ cán bộ giáo viên nhà trường ngày càng trưởng thành và vững vàng với tâm thế là nhà giáo dục chứ không chỉ là người dạy chữ.

Kinh nghiệm:

            Bạo lực học đường chỉ được kìm chế đi đến giảm thiểu một khi nhà trường tạo lập được môi trường văn hóa học đường. Văn hóa học đường phải được xem là chuẩn mực để hình thành và đánh giá nhân cách của “người dạy và người học”. Nhân cách là bằng cấp học vấn cao nhất, là cơ sở để phát triển năng lực bản thân, là nhân hiệu quý giá trong xã hội hiện nay. Không ai sẵn sàng tin tưởng, trọng dụng một nhân viên có nhân cách xấu.

Nhà trường không chỉ quan tâm dạy chữ mà cần phải quan tâm dạy người với một môi trường giáo dục thân thiện trên nền tảng văn hóa học đường.

                                                                                                Dương Minh

                                                                                    Chủ tịch Hội đồng quản trị

              TRƯỜNG THPT QUY NHƠN